Bu blogu okuyan herkesin malumu, evimde bir çöp kovam yok. Evimde bir çöp kovasına ihtiyacım yok. Pek karşılaşılmayan bir durum olmasından mütevellit "deli kadın" damgası yiyorum, biliyorum. Olsundu, "deli kadın" olmak da güzeldi.
İstedim ki, en başa dönelim, Plastiksiz Temmuz'un da bana verdiği yetkiye dayanarak Temmuz boyunca plastiksizlik ve tek kullanımlıksız önerileri vereyim. Instagram hesabımda günbegün önerilerde bulundum. Şimdi toparlama ve toparlanma zamanı.
Plastiksiz Temmuz Nedir?
Plastiksiz Temmuz, 2011 yılında Avusturalya'da tek kullanımlık plastiklerin neden olduğu çöp dağları ve çöp adalarına dikkat çekmek amacıyla başlatıldı. İki yılda tüm Dünyaya ulaştı, ülkemize de geldi. Bireysel ve birlikte etkinliklerle tek kullanımlık plastiklere çözüm bulunmaya çalışılıyor.
Plastiksiz Temmuz Önerileri
Plastik poşet yerine bez çanta
Ömrü yalnızca 12 dakika olan plastik poşet yerine hep bizimle olan bir bez çanta. Yeniden, yeniden, yeniden kullan.🌱
Plastik manav poşeti yerine alışveriş filesi
Plastik poşetten kurtulduğumuza göre plastik manav poşetinden de kurtulabiliriz, yerine alışveriş filesi koyarak. Ya da bez kese. Ya da en azından tüm meyveleri tek bir poşete koyarak.😌
Plastik diş fırçası yerine bambu diş fırçası
Yaklaşık 3-4 ayda bir değiştirdiğimiz plastik dış fırçaları yerine daha sağlıklı, sürdürebilir ve kullanım sonrasında kompost edilebilir bir bambu diş fırçası kullanabiliriz. Ülkemizde artık çokça yerde satılan bambu diş fırçaları iyi bir alternatif.✌
Ambalajlı şampuanlar yerine ambalajsız saç sabunu
Karton bardak yerine kişisel bardak
İçi plastik, dışı karton olan karton bardakların geri dönüşmediği biliyorsunuz değil mi? Üstelik plastik iç yüzeyi, sıcak kahvemizle temas ettiğinde mikroplastiklerini kahveye bırakıyor. Karton bardaklar yerine baristaya kendi bardağımızı uzatabilir; mikroplastiksiz ve havalı bir kahve içebiliriz. ☕😎
Pet şişe yerine matara
En sık kullanılan tek kullanımlık plastiklerden olan pet şişeler, ham maddesi itibariyle yeniden kullanıma uygun değiller, geri dönüştürmek gerekli. Ancak kullanıp attığımız bir pet şişe, çöp kovasından (ya da plastik atık kutusundan) geri dönüşüm tesisine gidene kadar kilometrelerce gezerek karbon salıyor. Mesela Beşiktaş'tan en yakın tesise 52 km. Üretim ve geri dönüşüm esnasında harcadığı enerji de cabası. Ülkemizdeki geri dönüşüm oranının yüzde 4 civarı olması ise ayrıca bir problem. En iyisi bir tane kişisel çelik matara, temiz suya erişim hakkımız, en azından olabildiğince su sebili.💧
Plastik pipet yerine çelik pipet
"Bir pipetten ne olacak ki?" demeyin. O bir pipet siz çöpe atsanız dahi uçarak denize ulaşabiliyor. Kaplumbağanın burnuna giren plastik pipeti hatırlayın. Plastiksiz Temmuz'da tek kullanımlık plastik pipetten kurtulun.💪 Pipete ihtiyacımız yok. Pipetsiz buzlu çay mümkün. Ya da kişisel bir çelik pipet de edinebilirsiniz. 🐢🍹🍸
Islak mendil yerine sabun ve su
Plastiksiz Temmuz'da en çok vazgeçilesi şeylerden biri de ıslak mendiller. Peki yerine ne koyabiliriz? Ellerimizi sabunla yıkayabiliriz. Gülmeyin, çok ciddiyim.🙈 "Nasılsa geldi" diyerek eve istediğimiz yemeğin yanında gelen ıslak mendili kullanmıyor muyuz? Kullanıyoruz. Önce elimizi, ağzımızı, sonra masayı, en sonunda da ayakkabımızı temizliyoruz. Yani temizlemiyoruz da, ıslatıyoruz. Kiri ordan alıp buraya koyuyoruz. Biz el yıkamak konusunda fena olmayan bir halkız. Korona günlerinde daha bir alıştık. Bu alışkanlığı kaybetmesek nefis olur.🤗
Ambalajlı kremler yerine depozitolu ambalajlı kremler
Plastiksiz Temmuz'da plastik ambalaj atıklarından da kurtulabiliriz.💪 Güneş kremi, deodorant, diş macunu, nemlendirici ve dahasını zehirsiz kişisel bakım ürünleri üreten üreticilerden alarak ambalajları plastikten kurtaracağımız gibi, üreticilerimizi ziyaret ettiğimizde kavanozları iade de edebiliriz. Plastiksiz kargo da cabası olur.🌍🌿
Plastik tarak yerine doğal tarak
Plastiksiz Temmuz'da plastik taraktan kurtulmasak mı? Plastik taraklar hem saçları kırıyor, döküyor, yıpratıyor, hem de üretim sırasında, kullanım sırasında ve kullanım sonrasında (muhakkak bir ömrü var) doğaya doğrudan veya dolaylı zarar veriyor. Elimizdeki tarağı atıp yenisini mi alalım? Hayır. Zaten alacaksak bu alternatiflerini düşünelim. Mesela şimşir tarak. 😌
Ambalajlı peeling ürünleri yerine kahve peelingi
Kahve posası, telvesi çöp değildir. Cık değil.🍵☕ Mesela şahane bir peeling ürünü. Peeling sonrası iyi bir nemlendirici. Ohh. 💛 Plastik ambalajlı ve mikroplastikli peeling ürünlerine ihtiyacım yok. Plastiksiz Temmuz'a plastiksiz peeling ile devam ediyorum.😏
Tek kullanımlık maske yerine yıkanabilir bez maske
Plastiksiz Temmuz'da plastiksiz maske.😌 Eğer medikal maske takmak zorunda değilsek; tek kullanımlık maske yerine pamuklu yıkanabilir bir maske kullanabilir, bu günlerde çevreye en az zararı verebiliriz.🌍💙
Karton tabaklar yerine sefer tası
İster sağlıklı beslenmek, ister salgından korunmak, isterseniz de tek kullanımlıkları kullanmamak için olsun. Plastiksiz Temmuz'da hem tek kullanımlıkları, hem de mikroplastik yemeyi bırakabiliriz. Parkta, bahçede, bankta, hiç fark etmez, her yerde sefer tasımlayım.😌
Streç film yerine bal mumlu kumaş
Plastiksiz Temmuz'da streç filmler yerine bal mumlu kumaşlar🌿🌸 Sandviçimizi gıda ile temas etmesi tehlikeli olan maddelerin de olduğu tek kullanımlık streç filmler yerine bal mumu kumaşlara sarabilir, sandviçimizi yedikten sonra temizleyip çantamıza atabiliriz.😊
Tek kullanımlık ped yerine yıkanabilir ped
Plastiksiz Temmuz'da tek kullanımlık pedler yerine yıkanabilir pedler! Plastiksiz Temmuz, Plastiksiz Ağustos ve dahası, hiçbir şey için olmasa bile kendiniz için tek kullanımlık pedleri bırakın.💜
Tampon yerine adet kabı
Tek kullanımlık tamponlara göre daha sağlıklı, güvenli hatta ekonomik adet kaplarına geçtikten sonra tampon kullanmak istemeyeceksiniz. Plastiksiz Temmuz, adet kabına geçmek için harika bir zaman. 🌍💚
Plastik pamuklu çubuk yerine kağıt/ahşap pamuklu çubuk
Plastiksiz Temmuz'da plastiksiz pamuklu çubuk! İngiltere'de sadece bir günde bir sahilde yapılan çalışmada onlarca pamuklu plastik çubuk toplanmış. Minik gördüğümüz pamuklu plastik çubuklar birleşince çok tehlikeli oluyor. Onun yerine kağıt ve ahşap çubuk olanlarını kullanabiliriz. Üstelik yerli alternatifleri de mevcut. Hatta hiç kullanmayabiliriz de.🌺🌿
Mekanda da karton bardak yerine çok kullanımlık bardak
Plastiksiz Temmuz'da karton bardaklara mekanda da hayır diyebiliriz. Al-götür olmamasına rağmen, eli karton bardağa giden baristaya karton bardak istemediğimizi söyleyebilir, eğer bu uygulama salgın dönemi kararıysa kendi bardağımızı uzatabiliriz.☕🍵
Ambalajlı kremler yerine kendi yaptığımız kremler
Plastiksiz Temmuz'da kendi el kremimizi yapabiliriz. Üstelik bal mumu ve zeytinyağı bize yeter. Bu sayede plastik ambalajlardan kurtulabiliriz. 🌍☀️ Uzun yıllardır kendi el kremimi bal mumu ve zeytinyağı ile yapıyorum. Bu kez biraz lanolin de ekledim. Şahane oldu.💛🌿
Yağlı kağıt yerine silikon fırın matı
Plastik Temmuz'da yağlı kağıdı da bırakalım mı?🌍 Adı yağlı kağıt olmasına rağmen içinden başka başka içerikler de olan tek kullanımlık kağıtlar yerine çok kullanımlık ayrıca kullanımı gıdaya uygun silikon fırın matlarını kullanabiliriz. Silikon fırın matlarını sadece sıcak suyla yıkayarak yıllarca kullanabiliriz. Silikon fırın matı şart mı? Hayır. Mesela hiçbir şey kullanmadan tepsimizi yağlayıp kullandıktan sonra yıkayabiliriz de. Tek kullanımlıkları bırakabiliriz.💪
Plastik fırçalar yerine doğal fırçalar
Plastiksiz Temmuz'da plastiksiz fırça; hem bulaşık temizliğinde, hem sebze temizliğinde. 🥔🥕🥒 O kadar güzel bir kabak aldım ki kabuklarından vazgeçmek istemedim. Dışını iyice yıkadım ve yemeği kabuklarıyla yaptım. Kaba koyduğum az miktardaki suyla kabaklar dışında diğer sebzeleri de fırçaladım. Su ile de bitkileri suladım. 🌷 Petro kimya türevi plastik fırçalar yerine, kompost edilebilir doğal fırçalar.🌾
Ambalajlı kozmetikler yerine depozitolu ambalajlı kozmetik ürünleri
Plastiksiz Temmuz'da plastiksiz, zehirsiz, depozitolu ambalajlı kozmetik 🌸
Ambalajlı gıda ve temizleyiciler yerine ambalajsız alışveriş
Plastiksiz Temmuz'da ambalajsız alışveriş 🌱🌼 Eve en çok giren plastiklerden birisi de ambalajlar. Ambalajsız gıda ve temizleyici almanın, hele ki ekolojik olanını bulmanın zor olduğunun farkındayım. Ancak ambalajsız dükkanlardan (😍) alışveriş yapabilir, depozitolu ürün alıp ambalajı iade edebilir, bu alışveriş modeli ile karşılaşmıyorsak talep edebilir, en azından alışveriş grubu kurup bu modele küçük bir alanda başlayabiliriz. Daha çok yerde olacak. Yeter ki isteyelim. 💛
Bulaşık süngeri yerine kabak lifi
Plastiksiz Temmuz'da bulaşık süngerlerine veda.🖐 Sentetik liflerden üretilmiştir, ham maddesi itibariyle bakteri üretimine uygun, ömrünü tükettikten sonra teklikeli atık olan bulaşık süngerleri yerine doğal lif olan kabak lifi ya da yün lifi kullanabiliriz. Kullanırken tehlikeli olmadığı gibi kullandıktan sonra da kompost edilebilir.🌱
Polyester tişört yerine pamuklu tişört
Plastiksiz Temmuz'da plastiksiz kumaşlar🌱🌾🌿 Sentetik içerikli kumaşlar çamaşır makinesinde sürtünme ile mikroplastiklerini saçıyor. O mikroplastikler sulara karışıyor ve biz dahil tüm canlılara ulaşıyor. Doğal liflerden üretilmiş kumaşlarla hem kendimizi hem suları koruyabiliriz. 🌍
Kağıt havlu yerine pamuklu havlu
Plastiksiz Temmuz'da kağıt havlu yerine pamuklu havlu🌳 Tek kullanımlık kültürü daha doğrusu kültürsüzlüğü sonuçlarından birisi kağıt havlu pratik olsa da binlerce, on binlerce ağacın kesilmesine neden oluyor. Beyazlatmak için kullanılan tehlikeli ağartıcılar da cabası. Evimizde, işyerimizde kişisel bir pamuklu havlu kullanabiliriz. 💛
Bu önerilerin kolaylıkla değiştirilecek, etkisi güçlü olacak öneriler olduğunu, bir taraftan da hepsinin başka bir alternatifi olduğunu unutmayın. En iyi yol, kendi alternatiflerinizi bulduğunuz yol olacaktır.
Sevgiler,
Utku Yılmaz