Organik atığımızı ne yapalım?
Evsel atığımızın yaklaşık %55’ini organik atığımız oluşturuyor. Organik atıktan kurtulmak çöp kovasını yarıdan fazlasına indirecek. Peki organik atığımızı ne yapalım?
Gömelim mi?
Nereye gömdüğünüze göre değişir. Sağlıklı bir toprağa gömecekseniz, örneğin bir orman arazisine gidin gömün; evinizin dibinde bir orman olmadığını düşünüyorum. Sağlıklı toprak dediğimiz şey, içinde mikroorganizmaların olduğu bir toprak, yani tarım zehirleri kullanılan bir tarım alanı ya da evimizdeki saksı toprağı değil. Bu nedenle “Ben çöpümü bitki toprağıma gömüyorum.” Gömmeyin. Oksijensiz ortamda çürüme metan gazı salımına neden olur. Bu da tehlikeli.
Gömelim mi? Nö.
Yakalım mı?
Hayır. Hiçbir şey vardan yok olmaz, yoktan var olmaz. Yaktığımızda gözümüz görmeyecek; ama var olmaya devam edecek.
Filtresiz yakma işlemi, en masum atıktan olsa dahi tehlikeli. Kaldı ki filtreli yakma işlemi bile tehlikeli.
Yakalım mı? Nö.
Öğütelim mi?
Çöp öğütücü nasıl çalışır, ona bakalım önce. Lavabonun altında duran bıçaklı bir makineye organik atıklar atılır. Bu öğütücü makine küçük parçalara böler ve giderden gönderir. Basınç ve akışkanlık sağlaması için musluk suyu öğütme işleminin öncesi ve sonrası açık bırakılır. Tahmin edeceğiniz gibi, itirazlarım var; bu kadar su ve enerji tüketimine ihtiyaç var mı? Ayrıca eski binalarda boruları tıkayacağını düşünüyorum. Benim dairem için uygun değil. Boruların tıkanması sürekli keskin bir lavabo açıcı ile temizlik ister.
Sınırsız suyumuz ve enerjimiz yok.
Öğütelim mi? Nö.
Kentli biri olarak söylüyorum; organik atık için en iyisi yemek.
Neden kabukların sapların vitaminlerinden, liflerinden faydalanmayalım ki? “Ama ilaç atılıyor” ya da “Çok tatsız oluyor” derseniz tarım zehirsiz ve sentetik gübresiz gıda tükettiğinizde böyle sorunlarınız olmuyor. Benim maydanozumun sapları sapsa, manavdakilerin büyümekten ağaç dalı olmuş. Onu atarsınız tabii.
İkinci en iyi çözümün mahalle, site ya da apartman bazında kompost yapmak olduğunu düşünüyorum. Çöp toplamaktan hiç farkı yok. Bu çözüm için yapmamız gereken talep etmek.
Üçüncü en iyi çözümse; evde kompost yapmak. Hiç kimse yapmıyorsa, siz yapın yani.
Kompost yapana kadar, kalan organik atık için önerim suyunu sıkıp kese kağıdıyla atmak olacak.
Çöpün içinde ne olursa olsun; ister organik atık, ister geri dönüştürülebilir atık, en iyisi kaynağında ayırmak ve değerlendirme. Evimiz, apartmanımız, mahallemizdeki çözümler en iyisi olacak.
Sevgiler,
Utku