İleri Dönüşüm (Upcycling) Nedir?
İngilizcede upcycling olarak bildiğimiz ileri dönüşüm ne demek?
Ömrünü tamamlamış bir ürünün yeni bir nitelikli ürüne dönüşmesine ileri dönüşüm denir. Bazen ev şartlarında bazen atölye/fabrika şartlarında ileri dönüşüm olur.
İleri dönüşüme birkaç örnek vermek gerekirse:
Söküldüğü, rengini kaybettiği ya da küçük kaldığı için artık işe yaramayan bir tişörtten yapılan bez çanta ileri dönüşüm ürünüdür. Eski gazete kağıdından kese kağıdı, eski yağ tenekesinden saksı, eski reçel kavanozundan baharatlık yapmak ileri ,dönüşüm işleridir.
Geri dönüşüm ve ileri dönüşüm arasındaki farklar nelerdir?
Geri Dönüşüm (Recycling) Nedir?
İngilizcede recycling olarak bildiğimiz geri dönüşüm ne demek?
Ömrünü tamamlamış bir ürünün kimyasal veya fiziksel yöntemlerle ham madde haline dönüştürülüp yeni bir nitelikli ürün haline getirilmesi geri dönüşümdür. Ev şartlarında geri dönüşüm yapamayız, geri dönüşüm işlemi için tesis gerekir.
Geri dönüşüm ve ileri dönüşüm arasındaki farklar nelerdir?
İleri dönüşümde bir ürün form değişikliği ile başka bir ürüne dönüşür. Geri dönüşümdeyse ham madde haline getirilerek başka bir ürün haline getirilir. Geri dönüşüm ve ileri dönüşüm arasındaki farkı, pet şişe üzerinden anlatmam gerekirse:
Suyunu içtiğimiz pet şişe strelize edilir, ham madde haline getirilir, polyester iplik haline getirilir. Bu işlem geri dönüşümdür. Pet şişe boyanıp içine çiçek konulmasıyla saksı haline getirilir. Bu işlemse ileri dönüşümdür.
Ben kullan-at ürünlerden yapılan ileri dönüşüm ürünlerini sevmem. Kaçımız pet şişeden saksı, karton bardaktan kalemlik kullanırız ki? İleri dönüşüme sürdürülebilirlik çerçevesinden baktığımızda ürünün uzun ömürlü, dayanıklı ve işlevsel olması önemli. Ömrünü tamamladığında ise çözünebilir ya da geri dönüştürülebilir bir ürün olmasının önemli olduğunu düşünüyorum. İki gün sonra çöpe yollayacağımız yapışkanlı, boyalı bir karton bardağı sürdürülebilir bulmuyorum.
Sevdiğim birkaç ileri dönüşüm örneği: sert ve sağlam karton kolilerin boyanarak, kumaşla ya da kağıtla kaplanarak organizer haline getirilmesi, cam şişelerin kesilerek ya da ısıtılarak sunum tabağı, mumluk olması, eski gazete kağıtlarından pratik kese kağıtları ve birçok güzel ürün.
Son zamanlardaki favorimse, oynadığı tüm plastik topları parçalayan köpeğimize tek kalmış çoraplardan kıvırarak yaptığımız, geceleri bile oyun oynamasını sağladığımız çorap topu. (: İşlev gibi işlev.
Sevdiğim ileri dönüşüm örneklerin uygulamalarının olduğu Uygulamalı İleri Dönüşüm Atölyesi için kurumunuzda atölye yapmak isterseniz, utku@utkuyilmaz.net'ten iletişime geçebilirsiniz.
Sevgiler,
Utku