Dünya'nın kaynaklarını hızla tüketiyoruz, tüketirken de tükeniyoruz da. Evsel atığımızın %55'ini organik atık, %18'ini plastik atık, %14'ünü kağıt atık, %7'sini cam atık, %4'sini tekstil atığı oluşturuyor. Evimizden çıkardığımızın çöpün önemli bir kısmı mutfakta oluşuyor. Bunun önemli sebeplerinden birisi yanlış alışveriş yapmak. Planlama yapmadan alışveriş yaptığımız için hem yanlış ürünü alıyoruz, hem de ihtiyacımızdan fazlasını. Halbuki haftanın bir gününü alışveriş günü seçerek ve bir alışveriş listesi oluşturarak mutfak atığını azaltabiliriz.
Mutfaktaki tek kullanımlıklar
Hızlı tüketim kültürünün (kültürsüzlüğünün) bir sonucu olarak tek kullanımlıklar hayatımızın her yerinde.
Sokakta çok karşımıza çıkan tek kullanımlıklar, mutfakta da karşımıza çıkıyor. Mutfakta en çok karşılaştığımız tek kullanımlık plastiklerden streç film, ince yapısı nedeniyle geri dönüşemiyor, üstelik çalışmalara göre streç filmler gıda için tehlikeli. Streç film yerine bal mumlu kumaş, gıda bonesi, bez kese kullanılabilir.
Streç filmler gibi, tek kullanımlık olan ve gıda için tehlikeli olan alüminyum folyo ve yağlı kağıt yerine fırında silikon fırın matı kullanılabilir.
Mutfak plastikleri
Mutfakta tek kullanımlıklar yerine birkaç ayda bir değiştirilmesi gereken plastikleri hayatımızdan çıkarma zamanı geldi. Bakteri tutma özelliği ile bulaşık süngeri ve bulaşık fırçası yerine kabak lifi, yün lifi, deniz süngeri ya da doğal bulaşık fırçası kullanılabilir.
Ekolojik Dönüşüm'de sürdürülebilir mutfak fikirlerine bakabilirsiniz.
Planlı ve bilinçli alışveriş
Mutfağımızdaki gıda israfının en önemli nedenlerinden birisi, ihtiyacımızdan fazlasını almamız oluyor. En iyisi bir alışveriş günü belirleyerek, bir alışveriş listesi hazırlayarak, hane halkına göre bir haftalık alışveriş yapmak olacak. Böylelikle mutfağımıza fazlası girmeyecek, fazlası atılmayacak. Benim önerimse ekolojik pazarlar, organik marketler veya ekolojik üretim yapan üreticilerden almanız.
Plastiksiz Alışveriş
Alışveriş listesi oluşturarak pazara giderken, yanımızda alışveriş filesi, bez çanta, çok kullanımlık alışveriş torbası, bez kese gibi tek kullanımlık naylon poşet kullanmamızı engelleyecek çevre dostu alışveriş gereçleri taşıyabiliriz.
Ekolojik Dönüşüm'ün plastiksiz alışveriş ürünlerine bakabilirsiniz.
Bilinçli Tüketim
Planlı ve bilinçli alışveriş gibi, planlı ve bilinçli tüketim de doğa sürdürülebilir mutfağın olmazsa olmazlarından. Dolaba ilk giren ilk çıkar (FIFO) kuralı önerdiğim kurallardan birisi. Gıdaların saklama koşullarını bilmek, dolapları tıka basa doldurmamak, bu sayede tüm gıdayı görmek başka bir yöntem. Benim geçtiğimiz yıl geçtiğim yöntemde, mutfakta açık raf sistemi. Biri bitmeden aynı yeşil mercimekten arka arkaya üç kez alınca, arkada kalan gıdaları unuttuğumu fark ettim ve mutfakta açık raf istemine geçtim. Bir kglik, yarım kglik ve 250 grlik cam kavanozlara bakliyatlarımı ve baharatlarımı koyarak hem düzen sağladım, hem de hangi gıdadan ne kadar olduğunu takip eder oldum.
Kabuklar Çöp Değil
İstemeden neden olduğumuz gıda israfının yanı sıra, bir de ne yapacağımızı bilmediğimiz için neden olduğumuz gıda israfı var. Eğer iyi bir gıda alırsanız, kabuklarını, saplarını atmak istemeyeceksiniz. Biliyorsunuz kabuklar, saplar, çekirdekler çöp değil. Çorba, salata, smoothie, cips, çay olabilir.
Çöpsüz Mutfak önerileri ve tariflerine bakabilirsiniz.
Organik Atıklar
Benim önerim her ne kadar organik atıkları yemek olsa da, bazıları yenemiyor haklısınız. (: Bu noktada yapılacak en iyi şey kompost.
Soğuk kompost, solucan kompostu, bokashi kompostu ev için uygun kompostlar. Koku, sineklenme yapmıyor. evde kolaylıkla paylaşabilirsiniz. Üstelik elde ettiğiniz kompost gübresini de balkon bahçeciliğinde kullanabilirsiniz.
Deterjanlar
Mutfaktaki temizlik dolabında sadeleşmeyi önemsiyorum. Dolaplar, fayanslar, yerler, kapılar, raflar ve dahası için ayrı ayrı temizleyiciye ihtiyacımız yok.
Temizleyicileri azalttıktan sonra, bazı temizleyicileri kendimiz yapabilir, bazılarını temiz içerikli üretim yapan üreticilerden / markalardan alabilirsiniz. Eğer hazır alacaksanız, deterjan doldurma sistemi en iyisi olacak; ancak bu henüz yaygınlaşmadı. Yaygınlaşana kadar benim önerim, bir arkadaşınızla birlikte büyük boyunu almak olacak.
Bilinçli ve planlı alışveriş, nitelik, yeterli ve sağlıklı gıda, sade dolap, plastiksiz bir alışveriş, zehirsiz deterjanlar sayesinde plastiksiz, sade, düzenli, çevre dostu, sağlıklı, sürdürülebilir bir mutfak sahibi olabiliriz.
Sevgiler,
Utku
