Herkes kente döndü. Etkinlikler üst üste bindi, hangisine gideceğimi şaşırır oldum.
Etkinliklerde verilen atıştırmalıklara göre etkinlik organizasyonu yapanların sürdürülebilirlikte ne kadar samimi olduklarını anlayabiliyorum.
Etkinlik tipi 1: Az miktarda da olsa, bazı etkinliklerde hala plastik çatal, pet şişe, karton bardak veriliyor, bu çok talihsiz. Yeni çıkan göz serumunun ne kadar organik olduğunu karton bardakta yeşil çay içerken dinliyorlar. 0/10 veriyorum.
Etkinlik tipi 2: Genelde bu etkinliklerde karton tabak içinde, ahşap kaşıkla yiyecek servis ediliyor. Bez çantayla hediye veriliyor. 5/10 veriyorum.
Etkinlik tipi 3: Kalan az miktarda etkinlik benim bebeğim. Düz tabakta, düz çatalla düz bardakla servis yapıyorlar. Sonra yıkıyorlar. 10 / 10 veriyorum.
Plastiğe karşıtıyız, evet; ama yeniden belirtelim, tek kullanımlık petrol bazlı plastik. Üretiminden kullanımına, kullanım sonrasında imhasına kadar tüm süreçlerde dikkat çekici zararı olduğunu artık biliyoruz. Peki sadece tek kullanımlık plastikler mi?
Ürünlerin Üretimi
Her bir ürünü üretirken su (tatlı su) ve enerji (fosil yakıt) harcarız. Bu ürünlerin ambalajları, hatta ambalajlarının etiketi, yapışkanı, mürekkebi için de su ve enerji harcarız. Nihai ürünün bize gelmesi için de harcarız. Kullanır atar, toplanması, ayrışması, temizlenmesi, geri dönüşmesi ya da imha edilmesi için de harcarız. Sadece Beşiktaş'taki bir evden Göktürk'teki eski geri dönüşüm tesisine gidene kadar 52 km geziyor ki bu iki yerin arası aslında 25 km. Varın siz diğer gezintileri düşünün.
Her ürün bu gezintileri yapar, karbon salar. Tek kullanımlılar her defasında yapar. Bir karton bardak fosil yakıtla plastik, ağaçla karton olur, kilometrelerce gezer bize gelir, 10 dakika sonra çöpe gider, kilometrelerce gezer, imha olmayı bekler. %12 ihtimalle imha olur.
Plastiklerin ve Kartonların Karbon Ayak İzi
Bir plastik süpermarket poşeti 10 gr, bir plastik mağaza poşeti 50 gr, bir mağaza karton torbası 80 gr karbon salımına neden olur. (Muz Ne Kadar Kötüdür? Yuvam Dünya Kitaplığı) Bu durumda tek kullanımlık yani kullanıp attığımız bir karton torbanın gezegene üretim maliyeti aynı değerdeki plastik poşetin maliyetine göre daha fazla.
Gıdayla temas etmemiş karton torba, kullanıldığı yerde ayrıştırılıp geri dönüşüme göndermek veya kompost yapmak en iyisi olacaktır.
Son zamanlarda etkinliklerde karton/kağıt tabaklar içinde servisi epeyce görüyorum. Gıdaya temas eden kartonların geri dönüşmediğini biliyoruz. Bu durumda en iyisi kullanıldığı yerde ayrıştırılıp kompost yapmak olmalı. Aksi halde çöplüklerde imha olmayı bekleyen; ancak metan gazı (en tehlikeli sera gazlarından) üreten çöpler olacaklar.
Tek Kullanımlık Olmazsa
Üniversitemin ilk yılında kaldığım yurtta en kıymetlilerinden biri karton torbalardı. Hiç tanımadığınız oda komşunuz odanıza gelip karton torbanız var mı diye sorabilirdi. Belki henüz ilk haftamda karton kısmını önemsemeyip (sağlam bir) plastik torba uzatmıştım, "Hayır karton torba, Mango gibi" cümlesini duymuştum. Evet Vakko, Beymen dışında Mango da kıymetliydi O zaman H&M Türkiye'de yoktu. Hele Lacoste torba varsa bavul bile olurdu, olmuşluğunu gördüm. Yılbaşına özel torbalar ise kapışılırdı. Yurtlar hala böyle mi acaba?
Evdeki karton torbaları hala kullanıyorum. Yazılı olmayanları ise birine hediye verirken kullanıyorum. Karton torbalar benim için tek kullanımlık değil.
Ez cümle:
"Kağıt masumdur, plastik tukakadır." cümlesi doğru değil.
Derdimiz, plastiktense tek kullanımlık plastikler.
(Gıdaya temas eden kağıtlar için) Kullanıldığı yerde kompost edilmeyecek kağıtlar, üretimi ve tüketim sonrası ile yüksek karbon salımı.
Tek kullanımlık değil, çok kullanımlık olmalı.
Tek kullanımlıklar yasaklansın. (Ay tabii medikal sektörü hariç)
Sevgiler,
Utku