Meyve ve Sebzede Verim
Katıldığımız bir panelde Çiftçi-sen başkanı Abdullah Aysu, 50li yılların domatesindeki likopeni, bu yılların domatesin 9 katı olduğunu söylemişti. Yetişkin bir birey, haftada 1 (bir) kg domates yiyebilir; ama 9 (dokuz) kg yiyemez. Domates yese, marul yiyemez, marul yese salatalık yiyemez. Hadi hepsini yedi diyelim, bu kadar tarım ilacı ile kanser olma ihtimalini epeyce artırır. Dr Canan Karatay'ın benzer bir sözü vardı: Eski elmalardan aldığımız mineral ve vitamini şu anda alabilmek için 26 (yirmi altı) katını yememiz gerektiğini söylemişti. Bu fark büyük ölçüde tohumun değişmesine bağlı olmakla birlikte, meyve ve sebzenin mevsimi dışında büyütülmesine de bağlıdır. Toprağından yeterli mineral ve vitamini alamadan olgunlaşmış görünen meyve ve sebzelerden daha fazla para kazanmak isteyen üretici, bunu verimi artırmak için yapmaktadır. Yerel tohumdan hibrit tohuma geçilmesindeki gibi. Bahsedilen verim, daha fazla ürün almaktan başka bir şey değildir. Tüketici gözünden verim ise, yediğimiz meyve ve sebzenin sadece hacimsel olarak değil; besinsel olarak da verimli olmasıdır. Hekimlerin ve beslenme uzmanlarının iyi ihtimalle gözden kaçırdığı nokta budur. Yoksa, kendilerinin daha fazla ilaç/gıda takviyesi satılmasına neden olmak istediklerini düşünmek istemiyorum. Bir taraftan da iyi ihtimali, cahilliklerinin göstergesi olabilir. (Sağlıkçılarla kavga etmeye pek bayılırım.)
Kan, vitamin değerlerim, vs için yaptırdığım testin sonuçlarını göstermek için aile hekimime gitmiştim. D vitaminim normalin altında çıkmıştı. Alt tarafı ne yapayım diye sordum. Gıda takviyesi yazmaya yeltendi. İstemediğimi, doğal olarak nasıl alacağımı sorduğumda arama motoruna yazdı. Arama motoruna ben de yazarım, dedim ve bu ona son gidişimdi. Arama motoruna yazmak kolay. Gıda takviyesini de tıp fakültesi okumayan reprezantlar satıyor. Ne anladım aile hekimliği müessesesinden ben.
Kereviz ve Domates
Kereviz ve domates üzerinden daha detaylı anlatayım. Kereviz, kış sebzesidir. Kereviz toprağın altında soğuktan, kıştan korunur; gün ışığı görmez. Karanlık ve soğukta büyürken, koşullara uygun maddeler salgılar. Kışın kereviz yediğimizde, vücudumuz kış olduğunu algılar ve kendini soğuktan korur. Domates, yaz sebzesidir. Domates, 40 derece sıcağın altında, ince kabukla durur. Aşırı ışık ve sıcakla nasıl mücadele edeceğini bilir ve uygun maddeleri salgılar. Yazın domates yediğimizde, vücudumuz yaz olduğunu algılar ve kendini sıcaktan korur. *Kereviz ve domates örneği, Dr Ümit Aktaş'a aittir.
Meyve ve sebzeyi mevsiminde tüketmenin önemini görürken, bir taraftan da kentli tüketicinin hap bilgileri zararlarını da görüyorum. Tek bir isimle bildiğimiz sebze ya da meyvelerin farklı mevsimleri olabileceğini unutmamak gerekir. Binlerce çeşit üzüm varken, her üzümün Ağustos ayında yenmesini beklemek, çeşitliliği görmezden gelmekten başka bir şey değildir. Üzüm, Ege bölgesinde en az 6 (altı) ay yenir. Üstelik, ilaçsız üzümdür bu.
Tüm bu konulardaki önerim; yarı üretici, eş üretici ya da türetici denilen üretici ile doğrudan temasa geçen tüketici olmaktır. O üreticinin ürünün, üretiminin, tohumunun garantisi olmaktır. Bir kooperatife, gıda topluluğuna dahil olmak ve bu çalışmalara güvenmek size yetecektir.
Yazdıklarımın hepsini, -miş, -mış ile okumakta fayda var. Nihayetinde ben bir tüketiciyim. İllaki bir hekime güvenirim. Önemli olan hangi hekime güveneceğimiz. Bana da güvenin tabii, ben yarı üretici bir tüketiciyim. Şu sıra bakla ve bezelye nefis. Çilek de çıktı. Mis... Sevgiler, Utku
Not: Günde 10 dakika güneşe çıkmak D vitaminimi normale çekmeye yetti. @kentteekolojikhayat